آنچه بانوان باید در مورد عفونت های واژن بدانند؟

عفونت های واژن به چند دسته مختلف تقسیم می شوند:

عفونت های قارچی یا مخمری مثل کاندیدا (candida or yeast infection):

کاندیدا (candida albicaris) مخمری ذره بینی است که به طور طبیعی و به مقدار کم در واژن، دهان، کشاله ران و زیر بغل و سایر نقاط مرطوب زندگی می کند. بیماری حاصل از رشد نامناسب این موجود زنده شامل برفک دهان نوزادان و قارچ بین انگشتان است. علایم حاصل از رشد نامتناسب این قارچ شامل ترشحات پنیری شکل و خارش بسیار شدید، احساس درد و سوزش موقع ادرار یا رابطه جنسی، قرمزی و حساسیت پوست ناحیه تناسلی می باشد. این بیماری با فلوکونازول و مترونیدازول قابل درمان است. و در صورت عدم تکرار بیماری نیازی به درمان همسر به صورت همزمان نیست. لازم به ذکر است برخی از بیماری ها شامل عفونت های ویروسی (هرپس)، باکتری شیگلا، تریکوموناس، بیماری مقاربتی گنوره یا سوزاک، آتروفی به دلیل کمبود استروژن، عفونت با کرمک مخصوصاً در دختر بچه های اگزما و عفونت های ادراری علایمی شبیه به عفونت های قارچی دارند که برای تشخیص صحیح نیاز به پزشک احساس می گردد تا درمان مناسب انجام گیرد.

التهاب باکتریال واژن (bacterial vaginosis):

در بانوان غدد دهانه رحم و داخل واژن به طور مداوم مقدار کمی مایع ترشح می کند که کمک به مرطوب نگه داشتن محیط و پاک شدن مجرای تناسلی می کند. این مایع که موکوس نام دارد، بی رنگ یا حداکثر کمرنگ و بدون بو است. در این موكوس تعدادی باکتری های مفید و همچنین قارچ کاندیدا زندگی می کنند. شایع ترین باکتری موجود در این مایع لاکتوباسیلوس واژینالیس (lictobacillus vaginitis) است، این باکتری با ایجاد pH اسیدی در محیط تعادل میان فلور طبیعی دستگاه تناسلی را حفظ کرده و مانع رشد بیش از حد آنها می شود. بوی ماهی و ترشحات زرد متمایل به سبز از علایم این بیماری است. درمان این بیماری نیاز به دوره های دقیق آنتی بیوتیک دارد.

 عفونت التهابی تریکوموناس (trichomonas vaginaili):

این نوع عفونت توسط انگلی (protozoa) میکروسکوپی به وجود می آید. علایم این بیماری بلافاصله بعد از شروع خونریزی قاعدگی به اوج می رسد. دوره کمون یا نهفتگی این بیماری ۲۰ روز و علایم آن شامل ترشحات کف آلود، درد تحتانی شکم و مقاربت دردناک است. این نوع انگل قابل انتقال به همسر است بنابراین درمان همزمان همسر نیز توصیه می شود. درمان این بیماری معمولاً با مترونیدازول امکان پذیر است.

عفونت کلامیدیا (chlamydia vaginitis):

کلامیدیا یک باکتری است که از نظر تولید انرژی وابسته به زندگی در سلول های زنده است به همین دلیل به آن انگل اجباری درون سلولی هم گفته می شود. علایم این بیماری شامل لکه بینی بین دوره های قاعدگی است. این بیماری نیز قابل انتقال به همسر است و در صورت تشخیص هر دو نفر باید درمان گردند. درمان این بیماری امروزه با آزیترومایسین و داکسی سایکلین انجام می گیرد. این بیماری در افراد ۲۵ سال به بالا و زنان مجرد شایع است.

آتروفی (noninfectious vaginitis or atrophy):

این حالت که در حقیقت عفونت نیست اما علایمی شبیه به سایر موارد ایجاد کننده التهاب واژن دارد بعد از یائسگی و به علت کمبود استروژن اتفاق می افتد. علایم این بیماری شامل سوزش و خارش و حساسیت واژن است. به طور کلی علایمی در بانوان وجود دارد که آنها را مستعد عفونت می کند. از جمله این عوامل می توان به مصرف داروهای ضد بارداری، دیابت، شیمی درمانی، بارداری استفاده از IUD اشاره کرد.

تشخیص عفونت های واژن:

 ١- بررسی Ph با اسیدیته واژن که در حالت طبیعی 5/4 – 8/3  می باشد. Ph بالاتر از این مقدار حاکی از عفونت های باکتریال واژن است. در بازار کیت هایی وجود دارد که به اندازه گیری این پارامتر کمک می کند.

۲- نمونه گیری از واژن و تست ترشحات واژن

راه های جلوگیری از عفونت های واژن

یکی از مهم ترین عوامل شایع بودن عفونت های تناسلی در زنان در مقایسه با مردان فاصله کم بین واژن و مقعد در مقایسه با فاصله بین آلت تناسلی مرد و مقعد می باشد. به همین دلیل پس از اجابت مزاج توصیه می شود خانم ها خود را همیشه از سمت جلو به عقب بشویند. از لباس های زیر نخی استفاده کرده و از پوشیدن لباس های تنگ مثل شلوار جین و جوراب های کشی به مدت طولانی خودداری شود، به این علت که باعث تحریک و رطوبت ایجاد شده باعث رشد قارچ می گردد و کاندم های از جنس لاتکس و ژل های اسپرم کش در برخی خانم ها ایجاد حساسیت می کنند. بهتر است این افراد از روش های دیگر متناسب با شرایطشان استفاده کنند و در صورت استفاده از لوبریکانت در موقع مقاربت از لوبریکانت های غیر معطر استفاده گردد. از یورد تالک در اطراف مقعد استفاده نکنید چون رطوبت را در خود نگه می دارد. در صورت استفاده از تامپون، حداکثر بعد از ۳ الی ۴ ساعت آن را عوض کنید و موقع خواب هرگز از تامپون استفاده نکنید. از تامپون و پد معطر استفاده نکنید و همیشه ناحیه تناسلی و اطراف آن را خشک نگه دارید. و هرگز ادرار خود را به مدت طولانی نگه ندارید چون باعث رشد میکروب می گردد. برای شستشوی ناحیه تناسلی نیازی به صابون نیست و همان آب کافی است. لباس های زیر هر گروه سنی و جنسی را جداگانه شسته و بهتر است آن ها را در مقابل آفتاب خشک کنید یا آنها را اتو بزنید. نشست های طولانی و بدون حرکت احتمال بروز قارچ را زیادتر می کند. افرادی که بر حسب شغل خود مجبورند به مدت طولانی در مکانی بنشینند بهتر است هر دو سه ساعت کمی راه رفته تا رطوبت ایجاد شده تبخیر گردد و احتمال عفونت کم شود. استفاده از رژیم غذایی مناسب سرشار از میوه و سبزی و غلات سبوس دار و لبنیات نیز توصیه می گردد. گرچه هنوز رابطه بین شیر و ماست که حاوی باکتری مفید لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و کاهش علايم قارچی ثابت نشده است، اما این مواد می توانند بخشی از رژیم غذایی سالم باشند. موقع استفاده از داروهای ضد عفونت به جای تامپون از پد استفاده گردد زیرا تامپون این داروها را به خود جذب می کنند. از خاراندن ناحیه متورم برای تسکین خارش خودداری کنید.

درمان:

تنها بیماری که می تواند توسط فرد درمان پذیرد عفونت های قارچی است. بنابراین اگر علایم این بیماری را می شناسید می توانید با مراجعه به داروخانه از پزشک و یا مشاور داروخانه در رابطه با داروهای OTC (Over the counter) موجود در داروخانه که برای شما با توجه به حساسیت ها و سابقه پزشکی تان مناسب تر هستند، سوال کرده و راهنمایی بگیرید. توجه به این نکته که داروها! حتماً باید با مشورت با پزشک خریداری شوند، ضروری می باشد. برخی از داروهای OTC عبارتند از:

Clothrimazole

Miconazolc

Nystatini

شیاف یا فوم Provocare که پروبیوتیک است و برای درمان عفونت های قارچ و باکتری هر دو استفاده می شود و در آن از گیاه بابونه که دارای خاصیت ضد التهاب است، استفاده شده است. محلول های شستشوی دوش واژینال که باعث متعادل کردن ph واژن می گردد.